Gminy mają czas do końca roku. W grze miliardy na zieloną transformację

Szansa dla samorządów na inwestycje bez wkładu własnego

Z łącznej puli 18 mld euro w skali całej Unii, na Polskę przypada 300 mln euro, czyli niemal 1,3 mld zł. Środki te można przeznaczyć m.in. na:

• inwestycje w czysty transport, takie jak autobusy elektryczne i tramwaje,
• modernizację sieci ciepłowniczych,
• termomodernizację budynków,
• rewitalizację poprzemysłowych obszarów miejskich,
• tworzenie zielonych i inteligentnych przestrzeni miejskich,
• rozwój sieci wodociągowych i kanalizacyjnych.

To istotna alternatywa dla samorządów, które dziś często nie są w stanie zapewnić wkładu własnego przy aplikowaniu o tradycyjne dotacje – instrument z EBI tego nie wymaga. Dodatkowo połączenie pożyczki z grantem (nawet do 25 proc. wartości) daje większą elastyczność i bezpieczeństwo finansowe.

Elastyczność i doradztwo

Jak podkreśla Grzegorz Rabsztyn, dyrektor biura Grupy EBI w Polsce, instrument ten pozwala na bardzo elastyczne podejście do finansowania projektów – zarówno pod względem kwot, jak i warunków spłaty czy waluty (złotówki lub euro). Samorządy mogą zawierać z EBI umowy ramowe, obejmujące całe programy inwestycyjne, nie tylko pojedyncze przedsięwzięcia.

Dodatkowo dostępne jest wsparcie doradcze – w ramach specjalnej puli 35 mln euro można uzyskać pomoc techniczną w przygotowaniu i realizacji projektów.

Rosnące zainteresowanie nową formą finansowania

Choć dotacje wciąż cieszą się większą popularnością, rośnie zainteresowanie elastyczniejszymi instrumentami pożyczkowymi. Według badań EBI, już 61 proc. samorządów w UE rozgląda się za innymi niż dotacyjne formami finansowania. To szczególnie ważne dla gmin w regionach objętych transformacją energetyczną, które szukają sposobów na utrzymanie inwestycji mimo ograniczeń budżetowych.

Polska liderem w wykorzystaniu środków EBI

W 2024 roku Polska otrzymała 5,7 mld euro z EBI – to o 10 proc. więcej niż rok wcześniej. Aż 2,5 mld euro trafiło bezpośrednio do sektora publicznego, głównie dużych miast. W przeliczeniu do PKB daje to najwyższy wynik wśród największych gospodarek unijnych – ponad 1,5 proc.

Dla mniejszych gmin dostęp do środków jest możliwy poprzez współpracę z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, co otwiera dodatkowe ścieżki do finansowania zielonych inwestycji lokalnych.

Czas ucieka

Samorządy mają czas tylko do końca 2025 roku, by skorzystać z funduszu. Jeśli tego nie zrobią – środki przepadną i zostaną rozdysponowane na szczeblu unijnym.

Dla gmin planujących transformację energetyczną i rozwój nowoczesnej infrastruktury to ostatni moment, by włączyć się w proces sprawiedliwej transformacji i pozyskać wsparcie, które nie tylko unowocześni lokalną gospodarkę, ale też zapewni długofalowe oszczędności i bezpieczeństwo energetyczne.

Źródło: Portal Samorządowy oraz „Fundusze unijne w rozwoju miast i regionów” w ramach XVII Europejskiego Kongresu Gospodarczego (EEC 2025 Katowice, 23-25 kwietnia)

#OZE #transformacja #samorządy #funduszeUE #EBI #zielonainwestycja